Zmiany w prawie spadkowym

    18 października 2015 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie kodeksu cywilnego i innych ustaw, która wprowadza istotne zmiany w prawie spadkowym.

    Na uwagę w szczególności zasługują zmiany w zakresie odpowiedzialności spadkobiercy za długi zmarłego. Obecnie brak oświadczenia spadkobiercy o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, jest jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku. Jeśli więc spadkobierca nie złożył oświadczenia w terminie, przyjmował spadek z długami, które potem musiał spłacać. Szczególnie bolesne było to w sytuacji, kiedy spadkobierca nie utrzymywał żadnych kontaktów ze spadkodawcą, a tym samym nie znał jego sytuacji majątkowej, a potem okazywało się, że wobec zaniechania z powodu złożenia oświadczenia woli o odrzuceniu spadku, przyjmował spadek wprost i dziedziczył w ten sposób długi. Zauważyć należy, że takie uwarunkowania stały się podstawą zmian prawa spadkowego i wprowadzenia nowych zasad dziedziczenia.

    Zgodnie z art. 1015 par. 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 18.10.2015 r. brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w par. 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

W myśl nowych przepisów przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeśli spadkobierca:

I. podstępnie pominie w wykazie inwentarza lub nie poda do spisu przedmiotów należących do spadku albo

II. poda nie istniejące długi.

Wprowadzony przepis art. 10311 k.c. i n. reguluje kluczową po zmianie przepisów obecnie kwestię, tj. wykaz inwentarza. Spadkobierca może złożyć w sądzie albo przed notariuszem wykaz inwentarza. Wykaz ten ma ujawniać przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości wg stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość wg stanu z chwili otwarcia spadku. Wykaz inwentarza składany w sądzie sporządza się wg ustalonego wzoru. Spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem. Od chwili sporządzenia spisu inwentarza spadkobierca spłaca długi spadkowe zgodnie ze sporządzonym spisem.

Nowych przepisów zgodnie z art. 6 ustawy o zmianie kodeksu cywilnego i innych ustaw, nie stosuje się do spadków otwartych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy a zatem oznacza to, że nowe przepisy mają zastosowanie do spadków otwartych od 18 października 2015 r.
Należy również zauważyć, że ww. ustawa wprowadza zmiany w zakresie zabezpieczenia spadku, wykazu inwentarza i spisu inwentarza, jednakże zmiany te nie dotyczą wszczętych i niezakończonych postępowań przed wejściem w życie ustawy.