Służebność przesyłu ustanawiana jest na rzecz przedsiębiorców przesyłowych, którzy zamierzają wybudować lub których własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 par. 1 k.c., tzw. urządzenia przesyłowe. Przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu). Nie ulega wątpliwości, że służebność przesyłu ma służyć przedsiębiorcom przesyłowym w realizacji ich bieżącej działalności gospodarczej ale także umożliwić w sposób zgodny z prawem realizację inwestycji, w postaci budowy urządzeń przesyłowych.
Roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu
Niezwykle istotnym przepisem z punktu widzenia zarówno przedsiębiorców jak i właścicieli nieruchomości jest art. 3052 k.c., który reguluje tzw. roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu. Jeśli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia. Podobnie jeśli przedsiębiorca odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Należy w tym miejscu wskazać na przepis art. 49 k.c., który umożliwia dochodzenie roszczeń dotyczących żądania przeniesienia własności urządzeń za wynagrodzeniem przez przedsiębiorcę od osób, które poniosły koszty budowy urządzeń służących do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej.
Zasygnalizować również trzeba regulacje zawarte w ustawie o gospodarce nieruchomościami, w szczególności na przepis art. 124, który upoważnia starostę do wydania decyzji ograniczającej sposób korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody.
Pamiętać należy, że oświadczenie woli właściciela obciążonej nieruchomości będzie wymagać formy aktu notarialnego, natomiast oświadczenie przedsiębiorcy może być wyrażone w dowolnej formie.
Wynagrodzenie za ustanowienie służebności przesyłu
Niezwykle ważną kwestią jest ustalenie wysokości wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu. Zaznaczyć należy, że brak jest szczegółowych uregulowań w tym zakresie, co powoduje konieczność analizy każdego przypadku, przede wszystkim z uwzględnieniem zakresu ograniczeń dla danej nieruchomości związanej z ustanowioną służebnością przesyłu jak i powodowanych uciążliwości dla właściciela.
Roszczenia Stron o ustanowienie służebności przesyłu nie ulegają przedawnieniu.
Zauważyć należy, że po wygaśnięciu służebności przesyłu to na przedsiębiorcy ciąży obowiązek usunięcia urządzeń przesyłowych utrudniających korzystanie z nieruchomości.