Terminy w prawie cywilnym

TERMINY W PRAWIE CYWILNYM

Terminy w prawie cywilnym zasadniczo dzielą się na terminy:
1. prawa materialnego, np. przedawnienie, zasiedzenie,
2. prawa procesowego – ustawowe, instrukcyjne, sądowe.

Terminy ustawowe są ustalone przez ustawę, natomiast sądowe są wyznaczane przez sąd lub przewodniczącego. Istotną kwestią jest sposób liczenia ich biegu.
Zgodnie z art. 164 k.c. bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin sądowy) rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub zarządzenia a gdy kodeks przewiduje doręczenie z urzędu – od jego doręczenia.

Zwrócić należy uwagę, że terminy sądowe w przeciwieństwie do ustawowych mogą być skracane lub przedłużane na podstawie art. 166 k.p.c. Przykładem terminu ustawowego jest tygodniowy termin do złożenia wniosku o przywrócenie uchybionego terminu (art. 169 k.p.c.), a przykładem terminu sądowego jest termin do złożenia opinii przez biegłego czy też termin do uzupełnienia braków apelacji.
Rozpoczęcie biegu terminów ustawowych określają przepisy, które stanowią o tych terminach.

Sposób obliczenia końcowej daty terminów ustawowych jak i sądowych określają przepisy k.c., zgodnie z którymi:
1. Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem ostatniego dnia.
2. Termin oznaczony w tygodniach, miesiącach lub latach kończy się z upływem dnia, który nazwą lub datą odpowiada początkowemu dniowi terminu, a gdyby takiego dnia w ostatnim miesiącu nie było – w ostatnim dniu tego miesiąca.
3. Jeśli termin jest oznaczony na początek, środek lub koniec miesiąca, rozumie się przez to pierwszy, piętnasty lub ostatni dzień miesiąca.
4. Jeżeli termin jest oznaczony w miesiącach lub latach, a ciągłość terminu nie jest wymagana, miesiąc liczy się za dni trzydzieści, a rok za dni trzysta sześćdziesiąt pięć.
5. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności przypada na dzień uznany ustawowo za wolny od pracy, termin upływa dnia następnego.
Zwrócić należy uwagę, że sobota nie jest dniem uznanym ustawowo za wolny od pracy w rozumieniu art. 115 k.c., stąd też jeśli koniec terminu dokonania czynności procesowej przypada na wolną sobotę, czynność powinna zostać dokonana najpóźniej w sobotę. Zgodnie z art. 165 k.p.c. równoznaczne z wniesieniem pisma procesowego do sądu jest złożenie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego.

Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna.

Zgodnie z art. 168 k.p.c. jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu.

Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek, a równocześnie z tym wnioskiem strona winna dokonać właściwej czynności procesowej.
Na podstawie art. 171 k.p.c. spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca.