W razie kolizji lub wypadku, kiedy uszkodzony zostaje samochód, poszkodowanemu przysługuje w ramach ubezpieczenia OC sprawcy zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowany na czas naprawy uszkodzonego pojazdu może wynająć auto zastępcze i następnie żądać zwrotu kosztów z polisy OC sprawcy zdarzenia. Utrata możliwości korzystania z rzeczy wskutek jej zniszczenia stanowi szkodę majątkową. Niemożność korzystania z samochodu przez poszkodowanego jest normalnym następstwem w rozumieniu przepisu art. 361 par. 1 k.c. Jeśli więc poszkodowany poniósł w związku z tym koszty, które były konieczne na wynajem pojazdu zastępczego, to mieszczą się one w granicach skutków szkodowych podlegających wyrównaniu, jak stwierdził Sąd Najwyższy w sprawach o sygn. akt IV CK 672/03 i IV CKN 1916/00. Zwrot kosztów pojazdu zastępczego przysługuje, jeżeli nakłady na ten cel miały charakter wydatków celowych i koniecznych, poniesionych w związku z niemożnością używania uszkodzonego pojazdu w dotychczasowy sposób. W uchwale z 17 listopada 2011 r. sygn. akt III CZP 5/11 Sąd Najwyższy podniósł, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jednocześnie Sąd Najwyższy przesądził, iż odpowiedzialność ta nie jest uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. Sprawca szkody, w wyniku której to poszkodowany nie może przez pewien czas korzystać z własnego pojazdu, obowiązany jest pokryć koszty najmu auta zastępczego. Zgodnie z treścią art. 361§ 2 k.c. poszkodowanemu należy się „pełne odszkodowanie”.
Mimo ugruntowanej linii orzeczniczej, jak i wytycznych Komisji Nadzoru Finansowego poszkodowani mają problemy z odzyskaniem całości poniesionych kosztów związanych z wynajęciem pojazdu zastępczego. Ubezpieczyciele kwestionują zarówno okres wynajęcia auta związany oczywiście z likwidacją szkody, iż naprawa pojazdu trwała zbyt długo jak i kwestionują wysokość stawek za dobę wynajęcia auta zastępczego. Wskazać należy z punktu widzenia poszkodowanych Klientów, że właściwe postępowanie z ich strony winno obejmować przede wszystkim wynajęcie auta odpowiadającego klasie uszkodzonego pojazdu, a cena za dobę takiego pojazdu nie powinna być stawką najwyższą obowiązującą na danym rynku lokalnym, bowiem występując do Ubezpieczycieli o zwrot kosztów auta zastępczego mogą spotkać się z odmową wypłacenia odszkodowania w żądanej wysokości. Pamiętać należy, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25.04.2002 r. (sygn. akt I CKN 1466/09) poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania sprzedawców oferujących swoje usługi najtaniej. Nadto jak wynika z rekomendacji KNF uzasadniony okres najmu z reguły powinien być tożsamy z okresem, w którym poszkodowany nie mógł korzystać z pojazdu w normalnym trybie. Ograniczenie tego okresu możliwe jest jedynie wtedy, gdy poszkodowany umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa nie wykonał obowiązków wymienionych w art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. nr 124, poz. 1152, z późn. zm.), w tym obowiązku zapobieżenia powiększaniu się szkody lub obowiązku poinformowania ubezpieczyciela o zdarzeniu.
Praktyka firm Ubezpieczeniowych jest jednak różna i zdarza się, że odmawiają refundacji kosztów za wynajem pojazdu w pełnej wysokości z powodów wyżej przeze mnie wymienionych, albo też odmawiają wypłaty odszkodowania żądając od poszkodowanego absurdalnych dokumentów wskazując np. „nie jest możliwa wypłata odszkodowania z uwagi na nieudokumentowanie w pełni dochodzonego roszczenia bowiem nie dysponujemy dokumentem z którego wynikałaby częstotliwość z jaką wynajmowany pojazd był wykorzystywany przez wynajmującego, a co za tym idzie, czy wydatek ten był ekonomicznie uzasadniony”.
Niemniej jednak należy mieć na względzie, że postępowanie Ubezpieczycieli zmierza w kierunku ujednolicenia i usystematyzowania procesu likwidacji szkody związanej ze zwrotem kosztów za wynajęciem pojazdu zastępczego z polisy OC sprawcy zdarzenia. Na marginesie zauważyć należy, że rynek wynajmu aut dynamicznie się zmienia, a stawki oferowane przez podmioty profesjonalne świadczące usługi najmu aut uległy w ostatnim okresie obniżeniu, na co na pewno miała wpływ decyzja największego gracza na naszym rynku ubezpieczeniowym, który wprowadził własną flotę pojazdów. Decyzje Ubezpieczycieli o odmowie wypłaty odszkodowania w pełnej wysokości za najem pojazdu zastępczego powodują, że nieodzowne staje się wówczas występowanie na drogę postępowania sądowego.