noclegi w kabinach i ryczałty

Fala pozwów składanych przez kierowców do sądów o zapłatę kierowanych przeciwko firmom transportowym, w sprawie wypłat ryczałtów kierowcom jeżdżącym w transporcie międzynarodowym, może ulec pewnemu ograniczeniu z uwagi na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2015 r., sygn. akt II PK 248/14.

Ważne znaczenie dla przedmiotowej materii i kierowanych roszczeń kierowców przeciwko firmom transportowym ma Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 czerwca 2014 r., sygn. akt II PZP 1/14. Sąd Najwyższy stwierdził, że „zapewnienie pracownikowi – kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1991 ze zm.), co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu na warunkach i w wysokości określonych w § 9 ust. 1-3 tego rozporządzenia albo na korzystniejszych warunkach i wysokości, określonych w umowie o pracę, układzie zbiorowym pracy lub innych przepisach prawa pracy”. Wskazana Uchwała podjęta w składzie siedmiu sędziów ma istotne znaczenie nie tylko dla kierowców firm transportowych ale również dla samych firm z uwagi na skutki finansowe dla przedsiębiorstw. W obszernym uzasadnieniu Sąd Najwyższy stwierdził m.in., że „zapewnienie przez pracodawcę pracownikowi (kierowcy wykonującemu przewozy w międzynarodowym transporcie drogowym) odpowiedniego miejsca do spania w kabinie samochodu ciężarowego, czyli wyposażenie samochodu w odpowiednie urządzenia (leżankę, klimatyzację, ogrzewanie itp.) pozwala na wykorzystanie przez kierowcę w samochodzie dobowego (dziennego) odpoczynku, przy spełnieniu warunków określonych w art. 8 ust. 8 rozporządzenia nr 561/06; natomiast nie oznacza zapewnienia mu przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia z 2002 r. Taki stan rzeczy uprawnia pracownika do otrzymania od pracodawcy zwrotu kosztów noclegu co najmniej na warunkach i w wysokości określonych w § 9 ust. 1 lub 2 tego rozporządzenia”. Wskazana Uchwała można kolokwialnie ująć otworzyła szeroko drzwi do występowania przez kierowców przeciwko swoim pracodawcom na drogę sądową.

Stąd też istotnym jest wskazany przeze mnie na wstępie wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2015 r. Sąd Najwyższy oddalając skargę kasacyjną wskazał na inne aspekty, które winny być brane pod uwagę przy rozpatrywaniu takich spraw, jak np.

I. charakter stosunku prawnego łączącego strony,

II. ustalenie jakie świadczenia i w jakiej wysokości otrzymywali kierowcy od pracodawcy,

II. czy obejmowały one ryczałt za nocleg.

ryczałty za nocleg

    Sąd wydał powyższe orzeczenie na kanwie następującej sprawy, otóż „…strony w umowie o pracę zgodnie określiły, iż pracownik będzie otrzymywał kwotę 42 euro na utrzymanie kosztów pobytu za granicą na każdy dzień pobytu – od dnia wyjazdu do powrotu na teren Polski, a ustalone w tej wysokości koszty nie są mniej korzystne niż przepisy powszechne w zakresie minimalnych kosztów wyżywienia. Sprawę zwrotu kosztów podróży strony uzgodniły w umowie o pracę i realizowały ją – w ustalonym zakresie nie sygnalizując jakichkolwiek wątpliwości wynikających z wykładni oświadczeń woli stron. Nie może zostać niezauważone, że Sądy orzekające w sprawie ustaliły, iż uzgodniona w umowie kwota 42 euro obejmowała diety i ryczałty za noclegi”. Sąd zatem uznał w tym stanie faktycznym, że kierowcy należy zaliczyć na poczet ryczałtu wypłacone mu świadczenia przez pracodawcę, a zatem wypłacona dieta pokrywa w całości jego roszczenia z tytułu ryczałtu za noclegi w kabinie pojazdu ciężarowego. Umowa o pracę wraz z regulaminem wynagradzania u tego przewoźnika zawierała bowiem precyzyjne postanowienia w zakresie składników wypłacanego ryczałtu kierowcom.

Nie ulega zatem wątpliwości w kontekście podniesionej argumentacji w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego, że roszczenia kierowców winny być analizowane w szczególności pod kątem łączących strony stosunku prawnego i charakteru wypłacanych świadczeń. Roszczenia kierowców to w przypadku niektórych firm transportowych obciążenia sięgające milionów złotych, które nie jedną firmę doprowadzą do upadku. Zaznaczyć należy, że przedmiotową materią będzie zajmował się Trybunał Konstytucyjny, przez co niektóre sądy w Polsce zawieszają postępowania.