Lepsza ochrona praw konsumentów

Niebawem, bo już 25 grudnia 2014 r. wejdą w życie nowe regulacje dotyczące ochrony konsumentów, które poprawiają i doprecyzowują dotychczasowe regulacje prawne w tym zakresie, uchwalone ustawą z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta.
Ustawa określa prawa przysługujące konsumentowi, tj. obowiązki przedsiębiorcy zawierającego umowę z konsumentem, zasady i tryb zawierania z konsumentem umowy na odległość i poza lokalem przedsiębiorstwa, zasady i tryb przysługującego konsumentowi prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa a także zasady i tryb zawierania z konsumentem umowy na odległość dotyczącej usług finansowych.
Na uwagę zasługuje szereg rozwiązań przyjętych w nowej ustawie. Zgodnie z art. 5 ustawy spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta, o którym mowa w art. 9 pkt 6 ustawy z dnia 23 sierpnia 2007r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. Brak odpowiedzi konsumenta na niezamówione świadczenie nie stanowi zgody na zawarcie umowy.
W art. 8 ustawy zostały wymienione enumeratywnie obowiązki przedsiębiorcy poinformowania konsumenta w sposób jasny i zrozumiały, najpóźniej w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową, m.in. głównych cechach świadczenia, z uwzględnieniem przedmiotu świadczenia oraz sposobu porozumiewania się z konsumentem, podania dokładnych danych przedsiębiorcy, wskazania łącznej ceny i wszystkich kosztów, które konsument jest zobowiązany ponieść, sposobie i terminie spełnienia świadczenia przez przedsiębiorcę oraz stosowanej przez przedsiębiorcę procedurze rozpatrywania reklamacji, treści usług posprzedażnych i gwarancji, czasie trwania umowy. Wskazać przy tym trzeba, że zgodnie z art. 9 ustawy do drobnych umów życia codziennego wykonywanych natychmiast po ich zawarciu przepisu art. 8 nie stosuje się. Ważnym doprecyzowaniem obowiązków przedsiębiorcy jest zobowiązanie go do uzyskania każdorazowo wyraźnej zgody konsumenta na każdą dodatkową płatność wykraczającą poza uzgodnione wynagrodzenie za główne obowiązki umowne przedsiębiorcy.
Na podstawie art. 27 ustawy konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Bieg terminu do odstąpienia od umowy rozpoczyna się: 1) dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności – od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik, a w przypadku umowy która: a) obejmuje wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części, b) polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony – od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy, c) dla pozostałych umów – od dnia zawarcia umowy. Zgodnie z art. 29 ustawy jeżeli konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do odstąpienia od umowy, prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływa terminu, o którym mowa ww. art. 27. Natomiast w przypadku jeżeli konsument został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do odstąpienia od umowy przed upływem terminu 12 miesięcznego, termin do odstąpienia od umowy upływa po 14 dniach od udzielenia konsumentowi informacji o tym prawie. Konsument może odstąpić od umowy przez złożenie oświadczenia przedsiębiorcy o odstąpieniu od umowy. Istotnym jest, że dla zachowania terminu 14 dniowego wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem. Jeśli przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, konsument może odstąpić od umowy przez złożenia oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy, a przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie przesłać konsumentowi potwierdzenie otrzymania oświadczenia od odstąpieniu od umowy. Umowę uważa się za niezawartą w razie odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa. Przedsiębiorca ma obowiązek niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 14 dni od otrzymania oświadczenia o odstąpieniu od umowy, zwrócić konsumentowi wszystkie dokonane przez niego płatności, w tym koszty dostarczenia rzeczy.
Istotnym przepisem jest art. 37 ustawy, zgodnie z którym w chwili odstąpienia konsumenta od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa, wygasają powiązane z nią umowy dodatkowe zawarte przez konsumenta, jeżeli na ich podstawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą.
W rozdziale 5 ustawy zostały uregulowane umowy dotyczące usług finansowych zawieranych na odległość. Wydaję się, że to dobry krok ustawodawcy, a na pewno przyświecały temu dobre intencje, by chronić konsumentów od bardzo ekspansywnej polityki pozyskiwania klientów przez szeroko rozumiane instytucje finansowe.
Ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/83/UE z dnia 25 października 2011 r. w sprawie praw konsumentów, zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz uchylającej dyrektywę Rady 85/577/EWG i dyrektywę 97/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 304 z 22.11.2011, str. 64), dyrektywy 1999/44/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 maja 1999 r. w sprawie niektórych aspektów sprzedaży towarów konsumpcyjnych i związanych z tym gwarancji (Dz. Urz. UE L 171 z 07.07.1999, z późn. zm.) oraz dyrektywy 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 września 2002 r. dotyczącej sprzedaży konsumentom usług finansowych na odległość oraz zmieniającej dyrektywę Rady 90/619/EWG oraz dyrektywy 97/7/WE i 98/27/WE (Dz. Urz. UE L 271 z 09.10.2002, str. 16, z późn. zm.), ostatnio zmienionej dyrektywą 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. (Dz. Urz. UE L 319 z 05.12.2007, str. 1).
Podkreślić należy, że na podstawie niniejszej ustawy wydłużony został czas na odstąpienie kupującego od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa (Internet, prezentacje)z 10 do 14 dni. Uregulowane zostały kwestie ponoszenia kosztów odesłania towaru, gdzie w przypadku rezygnacji konsumenta z zamówionego towaru, najpierw konsument poniesie koszty odesłania towaru do przedsiębiorcy, natomiast przedsiębiorca zwróci uiszczoną kwotę za towar wraz z poniesionymi przez konsumenta kosztami odesłania tego towaru. Należy tutaj zauważyć, że na przedsiębiorcy będzie spoczywał obowiązek zwrotu kosztów odesłania towaru ale tylko w wysokości które odpowiadają najtańszym kosztom przesyłki oferowanym przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorcy przysługuje natomiast prawo wstrzymania zwrotu za towar i kosztów przesyłki konsumentowi do czasu, aż konsument zwróci mu towar. Oczywiście, jak będą funkcjonować nowe przepisy, praktyka szybko pokaże, czy przyjęte rozwiązania są właściwe i odpowiednio dbają o interesy konsumentów ale też nie obciążają w sposób nadmierny sprzedawców przedsiębiorców bądź nie nakładają na nich zbędnych obowiązków, które generują po ich stronie dodatkowe koszty.
Zaznaczyć trzeba, że ujednolicenie przepisów we wszystkich krajach Unii, na pewno w pozytywny sposób wpłynie na podejmowane działania poza granicami Polski przez przedsiębiorców, będzie im po prostu łatwiej działać a jednocześnie konsumenci uzyskają podobną ochronę i instrumenty we wszystkich krajach członkowskich, by w sposób świadomy korzystać z przysługujących im praw.